Εισήγηση της κ. Ελένης Δουλιανάκη στην Ημερίδα του Συλλόγου Προστασίας Αγέννητου Παιδιού - Η Αγκαλιά με θέμα "Εγκυμοσύνη και Μητρότητα - Προβλήματα και Λύσεις. Η θέση της άγαμης μητέρας στη σύγχρονη κοινωνία".

Ελένη Δουλιανάκη
Ειδικευόμενη Παιδιατρικής
Α' Παιδιατρική Κλινική
Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης

     Ένα είναι η κληρονομικότητα και ένα είναι το περιβάλλον, τόσο το ενδομήτριο, το οποίο παίζει πάρα πολύ σπουδαίο ρόλο, όσο και το εξωμήτριο.

Εγκυμοσύνη: Ιδιαίτερα πρέπει να προσέχουμε τις λοιμώξεις, τα γενιικά νοσήματα και τις κακώσεις, δηλαδή τους τραυματισμούς του εμβρύου. Καθοριστικής σημασίας είναι η κατάσταση των γονέων κατά τη σύλληψη. Η υγιεινή διαβίωση της εγκύου και η σωστή σεξουαλική της ζωή είναι απαραίτητα στοιχεία πρόληψης στην αποφυγή της μετάδοσης των λοιμώξεων, δηλαδή στις μολύνσεις. Χρειάζεται σεβασμός στο ανθρώπινο σώμα, ιδιαίτερα εκείνους τους 9 μήνες. Η έγκυος που καπνίζει, επιβαρύνει το αναπνευστικό σύστημα του παιδιού της. Ρήσεις του τύπου "κάπνιζε ένα τσιγάρο την ημέρα και δεν πειράζει" δεν έχουν επιστημονικό υπόβαθρο. Πραγματικά, αν δείτε ντοκιμαντέρ, το έμβρυο μέσα στη μήτρα ασφυκτιά, είναι σα να του στερούν τον αέρα που αναπνέει. Κάθε μητέρα πρέπει να αναλογιστεί αν αγαπάει το κάπνισμα πιο πολύ από το παιδί της.

Τοκετός: Η διάρκεια και οι συνθήκες του τοκετού είναι πολύ σημαντικές παράμετροι, γιατί κάθε δευτερόλεπτο το οξυγόνο μετράει για τον εγκέφαλο. Αλλά και μετά την γέννηση, απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή στη σωστή φροντίδα του βρέφους, στο συναισθηματικό και πνευματικό, δηλαδή το ψυχικό περιβάλλον.

     Η διατροφή είναι το άλφα και το ωμέγα σε ένα βρέφος. Είμαστε ότι τρώμε, αυτή η ρήση που βγήκε για τη μεσογειακή διατροφή, στη βρεφική διατροφή ισχύει. Δυστυχώς τα παιδιά της σημερινής κοινωνίας είναι εκτεθειμένα σε πολλούς περιβαλλοντικούς αλλεργιογόνους παράγοντες. Το βάρος γέννησης του παιδιού διπλασιάζεται περίπου στον τέταρτο μήνα και τριπλασιάζεται στον δωδέκατο. Αν δούμε κάτι που παρεκκλίνει από αυτό, ότι δεν παίρνει βάρος το παιδί, είναι ένα καμπανάκι- οδηγός, ότι το παιδί κάτι έχει. Το αντικειμενικό κριτήριο στο βρέφος, αν πάει καλά, αν είναι άρρωστο ή όχι, είναι η πρόσληψη βάρους.
     Τους πρώτους έξι μήνες μόνο γάλα. Μόνον γάλα και τσαγάκι. Απαγορεύεται το νερό τους πρώτους έξι μήνες, γιατί είναι ανώριμο ακόμη το έντερο του παιδιού. Από το έντερο ξεκινάνε οι αλλεργίες και αυτά τα πρώτα δύο, τρία χρόνια ζωής είναι κρίσιμα για να μην γίνουν αλλεργικά τα παιδιά.
     Το άλφα και το ωμέγα στη σχέση μητέρας και παιδιού, αλλά και στην καθημερινότητα του παιδιού είναι ο θηλασμός. Δυστυχώς, η Ελλάδα είναι πίσω σε κοινωνική πολιτική προώθησης του θηλασμού. Σε χώρες όπως η Σουηδία και η Νορβηγία το πρότυπο της μητέρας που στο μετρό θα θηλάσει, είναι κοινωνικά αποδεκτό. Ο θηλασμός χρειάζεται πολύ μεγάλη αυταπάρνηση από τη μητέρα, χρειάζεται πολύ μεγάλη θυσία, χρειάζεται να πει "εγώ αγαπάω αυτό το πλάσμα που έφερα στον κόσμο πιο πολύ από μένα"!

Τι κάνει ο θηλασμός: Καταρχήν προσφέρει στο νεογέννητο ασφάλεια. Από ένα ασφαλές περιβάλλον μέσα στη μήτρα ξαφνικά ένα μικρό πλασματάκι, βγαίνει σε έναν κόσμο που δεν έχει κανέναν δικό του γύρω του και νιώθει απροστάτευτο. Έτσι λοιπόν, το να βάλουμε αμέσως το παιδί, με το που θα γεννηθεί πάνω στο στήθος της μάνας, αυτό σηματοδοτεί τον άρρηκτο δεσμό μεταξύ μάνας - παιδιού. 
     Ο θηλασμός προστατεύει από καρκίνους. Έχει αποδειχθεί, από πολλές μακροχρόνιες μελέτες, ότι σε διάφορους καρκίνους και του μαστού και της μήτρας και όλων των άλλων, ο θηλασμός έχει έναν προστατευτικό ρόλο. Για το βρέφος είναι οι καλύτερες αναλογίες θρεπτικών συστατικών και βιταμινών και πραγματικά δεν υπάρχει κανένα γάλα αγελάδας όσο και αν είναι τροποποιημένο, κάτα όποιον τρόπο και αν είναι επεξεργασμένο, που να υπερβαίνει στην αξία το μητρικό γάλα.
     Το μητρικό γάλα παρέχει άμυνα, δηλαδή αντισώματα στο παιδί, αυτό το παιδί δεν αρρωσταίνει τόσο συχνά - αυτά εχουν αποδειχθεί. Επίσης συνιστά προφύλαξη από τις αλλεργίες. Είναι αποστειρωμένο, εκτός βέβαια αν υπάρχει μια μαστίτιδα ή κάποιοι άλλοι λόγοι που υπάρχουν αντενδείξεις θηλασμού. Αν δεν μπορέσει η μητέρα να θηλάσει το παιδί, το θήλαστρο είναι μια πολύ καλή λύση, να το βγάλει άλλη ώρα, γιατί μπορεί να κοιμάται εκείνη την ώρα το παιδί. Η κάθε σταγόνα είναι πολύτιμη.
     Σημαντικό είναι να θυμούνται όλες οι μητέρες ότι ποτέ δεν θηλάζουμε και δεν δίνουμε ξένο γάλα στο ίδιο γεύμα μαζί. Αυτό απαγορεύεται ρητά: την ίδια ώρα, στο ίδιο μπουκάλι να μπει το γάλα του θηλασμού και το γάλα αγελάδας.
     Διότι πρώτον φέρνει δυσπεψία μεγάλη στο στομάχι και δεύτερον, δε γίνεται απορρόφηση, γιατί υπάρχει μεταξύ τους διαφορετική σύσταση.
     Έξι μηνών έως δέκα μηνών, το παιδί εκτός από γάλα παίρνει φρούτα, λαχανικά και κρέας και μετά τους δώδεκα μήνες προστίθενται τα γαλακτοκομικά προϊόντα. Στους 14 μήνες μπαίνει το αυγό και στους 18 μήνες ζωής το ψάρι και το κοτόπουλο σύμφωνα με τα δεδομένα του Ιανουαρίου 2008.

Φροντίδα και Ψυχοκινητική Ανάπτυξη
Πώς να το αγαπήσουμε.
     Ως μητέρες, έχοντάς το πάνω μας. Δε θα μεγαλώσει στην κούνια να κλαίει το παιδί, ούτε με μια babysitter, ούτε με τη γιαγιά, ούτε με τον παππού. Το πολυτιμότερο πράγμα που μπορούμε να προσφέρουμε στο παιδί μας είναι να το πάρουμε στην αγκαλιά μας.
     Η ψυχοκινητική ανάπτυξη του βρέφους, είναι ύψιστης σημασίας. Οι δεξιότητες που κατακτά το παιδί σε κάθε ηλικία λέγονται αναπτυξιακά ορόσημα της αντίστοιχης ηλικίας. Και όσο σημαντική είναι η αύξηση του παιδιού, δηλαδή το πόσο βάρος βάζει, το πόσο ύψος βάζει και το πόσο είναι η περίμετρος της κεφαλής - που είναι όντως οδικά σημεία ανάπτυξης - τόσο σημαντικά είναι και τα σημεία ανάπτυξης, που είανι η κοινωνική συμπεριφορά, η λεπτή κινητικότητα - τι πιάνει με τα χέρια δηλαδή -, η αδρή κινητικότητα - πόσο καλά μπορεί να σηκωθεί και να περπατήσει - και η ομιλία και η φωνοποίηση. Έτσι λοιπόν, προς το τέλος του πρώτου μήνα προσηλώνει στιγμιαίατο βλέμμα, αντιδρά στον ήχο, γυρίζει αν πάμε από πίσω και χτυπήσουμε τα χέρια. Στο τέλος του πρώτου μήνα, στις 40-50 μέρες, θα κλείσει τα ματάκια του, αυτό σημαίνει ότι ακούει ένα παιδί. Χαμογελάει συνειδητά στο τέλος του δεύτερου μήνα. Στον τρίτο μήνα ζωής, σηκώνει λίγο το κεφαλάκι του, ακούει τους φθόγγους και αρχίζει να στηρίζει το κεφάλι όταν το σηκώσουμε. Ο τέταρτος μήνας που αρχίζει και απλώνει και πιάνει τα πραγματάκια, είναι ένα μέσο που θυμούνται όλοι οι γονείς - πότε άπλωσε να πιάσει κάτι. Και βεβαίως αυτό που είναι το χαρακτηριστικό, που όλοι οι γονείς θυμούνται, είναι πότε ένα παιδί κάθισε, ποτε μπουσούλισε και περπάτησε. Το βρέφος μπουσουλάει περίπου στους 8 μήνες. Αρχίζει και φέρνει στο στόμα του αντικείμενα μετά τον έκτο, στον όγδοο μήνα - λίγο ψωμάκι, ένα μπισκότο, τα κυβάκια. Στον όγδοο μήνα πιάνει ατσούμπαλα με όλη την παλάμη, ενώ στον ένατο πιάνει με δείκτη και αντίχειρα, αυτή είναι η λεπτή κινητικότητα που παρακολουθούμε. Στους δώδεκα μήνες αρχίζει τα "γεια σου, γεια σου". Το συμβολικό παιχνίδι αρχίζει μετά τους 18 μήνες, όταν το παιδί αρχίζει και βλέπει τον εαυτό του στον καθρέπτη, τον αναγνωρίζει, του χαμογελάει, παίρνει την κούκλα του, κοιμίζει τον παππού του και κάνει όλα αυτά που λέγονται συμβολικό παιχνίδι.
     Οι αναπτυξιακοί αυτοί σταθμοί είναι κάτι που όλοι οι γονείς πρέπει να προσέχουν γιατί αν το παιδί ξεφύγει από τις φυσιολογικές ηλικίες, τότε θα πρέπει αυτό να ψαχτεί, να διερευνηθεί περαιτέρω. Για να μπορέσουμε να παρέμβουμε σε τυχόν πρόβλημα και να διορθώσουμε την αποκλίνουσα συμπεριφορά εγκαίρως, πρέπει να τη διαγνώσουμε εγκαίρως. Η πρώιμη διάγνωση και η έγκαιρη παρέμβαση έχει πολύ μεγάλη σημασία για το μέλλον του παιδιού.